Duurzaamheidseducatie in de stad

Auteur: Tom Kuppens - leestijd: 5 minuten

Binnen MILO is de afgelopen jaren een expertiselijn ontwikkeld rond duurzaamheidseducatie in de grootstad. Hier kom je als leraar te weten wat dit kan betekenen voor jouw klaspraktijk of vakgroep.

Eén van die bouwstenen betreft de competenties van lerenden. Met het oog op de transitie naar een biogebaseerde en circulaire economie moeten lerenden over verschillende soorten competenties beschikken, waaronder technische, valorisatie- en transversale competenties (Janssens et al., 2021). Met technische competenties bedoelen we dan vooral inzicht in de werkingsprincipes van biogebaseerde en circulaire technologieën. Om die technologieën ingang te doen vinden in de markt, is het ook belangrijk dat leerlingen beschikken over bedrijfseconomische basiskennis (valorisatiecompetenties). De transversale competenties tenslotte, betreffen de alombekende 21ste-eeuwse vaardigheden die in elke sector nodig zijn. 

Ook Europa heeft met GreenComp een referentiekader voor duurzaamheidscompetenties ontwikkeld (Bianchi et al., 2022). Dat kader gebruikten wij om samen met Duurzaam Educatiepunt en de Solvay Business School van VUB een profiel te schetsen voor een toekomstgerichte bedrijfseconoom. Dit profiel bestaat uit 12 kenmerken, geïnspireerd door GreenComp, voor economen die organisaties leiden met respect voor mens en natuur (Kuppens, 2023). Een toekomstgerichte bedrijfseconoom zet zijn bedrijfseconomische kennis immers niet in voor pure winstmaximalisatie op de korte termijn, maar voor duurzame ontwikkeling met een blik op de lange termijn. Op basis van die competentieraamwerken contextualiseerden we GreenComp en ontwikkelden we rubrics om het beheersingsniveau van duurzaamheidscompetenties te concretiseren en evalueren. Zo vertaalden we de competentie ‘systeemdenken’ in diverse criteria en voor elk criterium werd een concrete veruiterlijking uitgewerkt op 4 niveaus (van onvoldoende tot excellent).

Tot slot hebben we ervaring met het vormgeven van transformatieve leeromgevingen voor duurzaamheid. Zo testten we het serious game EcoCEO voor de circulaire economie (Roba et al., 2021), en is het belangrijk dat transformatief leren voor duurzaamheid expliciet ingeschreven wordt in raamwerken voor kwaliteitszorg (Janssens et al., 2022). Die raamwerken voor kwaliteitszorg kunnen er immers voor zorgen dat duurzaamheid een structurele plaats krijgt in het onderwijs en niet louter afhangt van vrijwillige initiatieven van enthousiaste lesgevers. Bij het vormgeven van transformatieve leeromgevingen onderzoeken we vooral welke mechanismen ervoor zorgen dat het leren voor duurzaamheid een blijvende en diepgaande impact heeft op het denken en gedrag van leerlingen.

Tom Kuppens is vakdidacticus economie, rechten en duurzaamheid bij MILO. Samen met enkele collega-vakdidactici en doctorandi onderzoekt hij hoe we duurzaamheidseducatie in Brussel kunnen vormgeven. 

Saphia Zenasni is een doctoraatsonderzoeker binnen MILO. Haar onderzoek gaat voornamelijk over duurzaamheidseducatie en transformatieve leermethoden die rekening houden met culturele diversiteit binnen Brusselse secundaire scholen.